Αυτό που είναι σήμερα μια παράβαση των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας αύριο μπορεί να γίνει η κανονικότητα του νόμου και της τάξης.

Το απόγευμα της τελευταίας Κυριακής του Αυγούστου οι πιλότοι της πτήσης American Airlines 1997, από τη Φιλαδέλφεια στο Λος Άντζελες, είδαν κάτι περίεργο κατά τη διάρκεια της προσγείωσης. Πετώντας στο ένα χιλιόμετρο ανέφεραν στον πύργο ελέγχου την εμφάνιση ενός άντρα με jetpack, εκείνον τον μηχανισμό αεριοπροωθούμενης ανύψωσης, που φέρνει πιο κοντά τους ανθρώπους της 4^ης Βιομηχανικής Επανάστασης στον μύθο του Ικάρου.

Ο ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας ρώτησε τους πιλότους της American αν ο ιπτάμενος άντρας πετούσε στα αριστερά ή τα δεξιά τους. Ο πιλότος απάντησε ότι εμφανίστηκε στην αριστερή πλευρά του σκάφους σε απόσταση περίπου 300 μέτρων. Δεν πέρασε ούτε λεπτό όταν και δεύτερος πιλότος άλλης πτήσης, ανέφερε το ίδιο περιστατικό. Μετά από έναν παρόμοιο διάλογο με τον πύργο ελέγχου ο ελεγκτής αναφώνησε «μόνο στο L.A».

«Μόνο στην Ελλάδα» έχουμε συνηθίσει να λέμε για περιστατικά ή φαινόμενα που ξεπερνούν τα όρια. «Υπερέβη τα εσκαμμένα» λέμε για κάποιον που το παράκανε, το παραξήλωσε, το παρατράβηξε. Η φράση, που έλκει την καταγωγή της από τον άλτη ο οποίος κατάφερνε να κάνει τόσο μεγάλο άλμα ώστε να προσγειώνεται εκτός του σκάμματος, οριοθετεί εκείνο το κοινά αποδεκτό των ατομικών πράξεων στη συλλογική συνείδηση, πέρα από το οποίο οι πράξεις αυτές προκαλούν δυσφορία, ένταση ή καταδίκη.

Υποθέτουμε ότι ο ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας αναφώνησε τη φράση του, εκφράζοντας δυσφορία για την απρόσμενη αυτή διατάραξη της κανονικότητας, που θα μπορούσε να έχει δραματικές συνέπειες. Η πρόσκρουση πτηνών σε ένα αεροσκάφος συνήθως προκαλεί μεγάλες ζημιές στους κινητήρες και σε ακραίες περιπτώσεις δυστυχήματα. Για την αντιμετώπιση αυτού του συχνού προβλήματος επιστρατεύονται μέχρι και εκπαιδευμένα γεράκια, τα οποία αμολιούνται πριν τις πτήσεις για να τρομάξουν τα υπόλοιπα πτηνά. Οι πρωτοπόροι της αεροπλοΐας δεν φαντάζονταν ότι θα ερχόταν η εποχή όπου για την ασφάλεια των πτήσεων θα πρέπει πλέον να εκδιώκονται από τα αεροδρόμια και ιπτάμενοι άνθρωποι.

Το όνειρο του ανθρώπου να πετάξει με κάθε τρόπο είναι πανάρχαιο. Σε όλη αυτή τη μακραίωνη πορεία μας ως είδος οι δεκαετίες που πετάμε χωρίς να πέφτουμε αποτελούν ένα πολύ μικρό τμήμα στον χρόνο. Στον χώρο τα έχουμε καταφέρει καλύτερα απ’ τον χρόνο, φτάνοντας μέχρι το φεγγάρι. Παρόλα αυτά το μάτι μας ξεγελά τον ιστορικό χρόνο της γης και τολμά να κοιτάξει, πέρα από τον ορίζοντα, πίσω στις απαρχές του σύμπαντος. Πετάμε με κάθε δυνατό τρόπο που μπορούμε να σκεφτούμε και στις πιο τολμηρές αναζητήσεις μας χώρος και χρόνος γίνονται αδιαχώριστοι. Η τεχνολογική εξέλιξη από την πρώτη σταθερή και ελεγχόμενη πτήση με δύναμη βαρύτερη του αέρα πριν από 120 περίπου χρόνια είναι γεωμετρική, καλύπτοντας ολοένα και περισσότερες διαστάσεις της κοινωνικής πραγματικότητας. Και μπορεί μέχρι στιγμής ο 21^ος αιώνας να δοκιμάζει τις κοινωνικές αντοχές σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, η ανθρώπινη σκέψη και φαντασία όμως παραμένει ισχυρή.

Φυσικά, δεν περιμένουμε να γεμίσει ο εναέριος χώρος με περιπατητές των ουρανών. Όπως δεν περιμένουμε να γεμίσει ο αέρας με ιπτάμενους στρατιώτες, σαν τον οπλοφόρο που εμφανίστηκε πέρυσι κατά τη διάρκεια των εορτασμών της Πτώσης της Βαστίλης στο Παρίσι, ενώπιον του γάλλου Προέδρου και της γαλλικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Αλλά, αναρωτιόμαστε τι μπορεί να σημαίνει ένα μέλλον όπου η τάξη και η ασφάλεια θα επιβάλλεται από όσους έχουν το προνόμιο –κρατικό ή ιδιωτικό– της αυτόνομης πτήσης· ένα μέλλον όπου ο ιπτάμενος άνθρωπος δεν θα υπερβαίνει τα εσκαμμένα, αλλά απεναντίας –οπλισμένος με ένστικτο αρπακτικού– θα είναι αυτός που θα ελέγχει την κυκλοφορία κυριολεκτικά αφ’ υψηλού, οπτικοποιώντας –σ’ αυτό που ανέκαθεν ήταν όνειρο– άλλον έναν συμβολικό διαχωρισμό των πάνω από τους κάτω. Και δεν θα είναι μόνο στο L.A. ή μόνο στην Ελλάδα.

Για την ιστορία την υπόθεση στο Λος Άντζελες ανέλαβε το FBI και περισσότερες πληροφορίες δεν δόθηκαν στη δημοσιότητα. Τα σχετικά ρεπορτάζ έφτασαν μέχρι του σημείου να σχολιάσουν τεχνολογικής υφής ζητήματα και όσα σχετίζονται με την ασφάλεια των  πτήσεων. Ο ιπτάμενος άνθρωπος παραμένει άφαντος και αναζητείται. ■

(Δημοσιεύτηκε στα «Ενθέματα» της Αυγής, την Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2020).