Σε μια κοινωνία χωρίς προστασία των δικαιωμάτων και χωρίς ενεργούς πολίτες, το μόνο που καταφέρνει κανείς με τη βία είναι να φτιάξει ανθρωποβόμβες διασποράς της αδιαφορίας και της παραίτησης.
«Στοιχεία-σοκ για τη βία κατά των γυναικών», γράφει η Καθημερινή στο πρωτοσέλιδο της Πέμπτης 26 Νοεμβρίου 2020, εξηγώντας ότι είναι «απογοητευτικά και άκρως ανησυχητικά» τα στοιχεία «που περιλαμβάνει η ετήσια έκθεση για τη βία κατά των γυναικών, που δόθηκε χτες στη δημοσιότητα», καθώς «συνολικά 8.609 κλήσεις έγιναν τον τελευταίο χρόνο στη γραμμή υποστήριξης SOS 15900, που σε ποσοστό 88% αφορούσαν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας».
Και καταλήγει το εισαγωγικό σχόλιο στο πρωτοσέλιδο: «Χθες, Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών, χιλιάδες διαδήλωσαν σε όλο τον κόσμο». Και συνοδεύει το σχόλιο με μια φωτογραφία διαδηλωτριών από το Παρίσι.
Κι εδώ θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς: γιατί μια εφημερίδα να μην βάλει φωτογραφία γυναικών-διαδηλωτριών από το Σύνταγμα –και έβαλε από τη Γαλλία–, γράφοντας για τη γραμμή SOS 15900. Γαλλία βγαίνει η γραμμή; Σε όλο τον κόσμο δεν είπε η Καθημερινή ότι διαδήλωσαν; Από την Αθήνα δεν είχε να βάλει; Αλλά, πώς να βάλει, όταν η αστυνομία συνέλαβε γυναίκες που διαδήλωναν στο Σύνταγμα, με αφορμή την ίδια διεθνή μέρα, την ίδια ώρα μάλιστα που μέσα στη Βουλή η κυβέρνηση νομοθετούσε μείωση των εισφορών και μέτρα στήριξης ευάλωτων.
Μια πανδημία μέσα στην πανδημία
Η αστυνομία συνέλαβε τις γυναίκες που διαδήλωναν στο Σύνταγμα κατά της βίας εις βάρος των γυναικών, την ημέρα που είναι αφιερωμένη στην εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. Κι όπως μπορούσε ο καθένας να δει από τις φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν, οι διαδηλώτριες τηρούσαν όλα τα μέτρα προστασίας. Αλλά, η αστυνομία τις συνέλαβε.
Άραγε, τι μήνυμα δίνει η κυβέρνηση στους αυταρχικούς, πατριαρχικούς τύπους που δέρνουν σήμερα τις γυναίκες τους, όταν στέλνει την αστυνομία να συλλάβει και να προσάγει γυναίκες που διαδηλώνουν για τη βία κατά των γυναικών; Τι μήνυμα τούς έστειλε χτες; Να πάρουν τηλέφωνο την αστυνομία όταν ένας άντρας τις απειλεί;
Επανέρχεται κανείς στο συμπέρασμα ότι για το πιο καθυστερημένο τμήμα της κοινωνίας οι επέτειοι είναι καλές μόνο στις εθιμοτυπικές τους διαστάσεις. Όλοι ενωμένοι: αυτός που δέρνει κι αυτός που τις τρώει, μαζί στην εθνική προσπάθεια. Όταν οι επέτειοι αναδεικνύουν μια πολιτική συνθήκη και τα αιτήματά της, τότε κόβονται. Τότε αυτός που δέρνει κατηγορεί αυτόν που τις τρώει για διχασμό: δεν συμβάλλει στην εθνική προσπάθεια.
Όπως και με το Πολυτεχνείο. Το Πολυτεχνείο είναι καλό μόνο όταν καταθέτουμε στεφάνι και λουλούδια. Όταν, όμως, –είτε με τον νου μας είτε με το σώμα μας– βάζουμε ξανά στον δημόσιο διάλογο το πολιτικό, εξεγερσιακό νόημά του, τότε εμφανίζεται η αστυνομία και κόβει το νόημα.
Θα πεις πάντα συνέβαινε παντού στον κόσμο: έλεγχος, πειθάρχηση, καταστολή. Αλλά, σήμερα υπάρχει μια ουσιώδης διαφορά. Το σημερινό σύστημα εξουσίας με όλα τα υποσυστήματά του διαφέρει, γιατί το κάνει με πρόσχημα την πανδημία και την προφύλαξη της υγείας. Θα ξαναπείς ότι για τις γυναίκες η υποταγή με το πρόσχημα της υγείας δεν είναι κάτι καινούριο. Η ιστορία της υστερίας μάς υπενθυμίζει ότι η υποταγή του γυναικείου φύλου πέρασε μέσα κι απ’ αυτόν τον έλεγχο της υγείας του γυναικείου σώματος.
Ξαναρχόμαστε, λοιπόν, στη διαπίστωση ότι κάτι πάει λάθος, όταν η δημόσια υγεία γίνεται μέσο κοινωνικού ελέγχου. Και καλώς τα όποια στοιχεία βλέπουν το φως της δημοσιότητας, έστω και μέσα από αυτή την μικροπολιτική διαχείριση.
Πολλοί μιλούν για μία πανδημία μέσα στην πανδημία, καθώς (σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΟΗΕ) τα περιστατικά βίας κατά γυναικών αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας έως και 40% σε μερικές χώρες, με τη φράση «παγιδευμένη στο σπίτι μου» να περιγράφει άλλο ένα κοινωνικό δράμα.
Άραγε, ξέρετε ότι υπάρχουν γυναίκες νοσοκόμες, σήμερα που μιλάμε εδώ σ’ αυτή τη χώρα, που δεν τολμούν να πουν στους άντρες τους ότι κόλλησαν κορονοϊό στη δουλειά, γιατί ο κύριος την έχει απειλήσει ότι θα τη διώξει από το σπίτι; Ξέρετε ότι υπάρχουν εργαζόμενοι, σήμερα που μιλάμε σε αυτήν εδώ τη χώρα, που δεν τολμούν να πουν ότι είναι φορείς, γιατί φοβούνται ότι θα απολυθούν;
Προστασία εναντίον διασποράς
Λόγος, πλέον, διασποράς του ιού είναι και το γεγονός ότι ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι πλέον φοβούνται να μιλήσουν για την κατάστασή τους, γιατί φοβούνται ότι κανείς δεν θα τους προστατεύσει. Κι ο καθένας τους έχει εδώ και καιρό εξαντλήσει τις αντοχές του να προστατεύει τον εαυτό του καθημερινά, μόνος του απέναντι στα πάντα. Κι ο καθένας τους έχει εδώ και καιρό εξαντλήσει τις αντοχές του να προστατεύει τον εαυτό του καθημερινά, μόνος του απέναντι στα πάντα. Κι εδώ ξαναρχόμαστε στις διαδηλώσεις και το δικαίωμα των ανθρώπων να ακούγονται.
Οι αλλοπρόσαλλες οδηγίες του ΕΟΔΥ, οι διδαχές του Σωτήρη και η καταλληλότητα Μητσοτάκη είναι πράγματα ωραία για όσους μπορούν να περιμένουν τη λήξη της πανδημίας σε μια αναπαυτική γωνιά του σπιτιού τους, κουνώντας το δάχτυλο στους άλλους. Δεν είναι, όμως, όλοι οι άλλοι έτσι.
Είναι, λοιπόν, κρίσιμο να αντιληφθούμε γιατί το θεμελιώδες δικαίωμα των υπαίθριων δημόσιων συναθροίσεων, το δικαίωμα να συνέρχονται οι πολίτες ειρηνικά και άοπλα, βρίσκοντας σε συμπολίτες τους στήριγμα για να εκφράσουν τα αιτήματά τους, είναι εχέγγυο για τη δημόσια υγεία.
Γιατί, σε συνθήκες υγειονομικής κρίσης το κρίσιμο είναι η συνεννόηση κι όχι η αυθαιρεσία. Και συνεννόηση δεν υπάρχει με μεσάζοντες της εξουσίας που μεταφέρουν επιλεκτικά τα αιτήματα βάσει μετρήσεων τηλεθέασης.
Σε μια κοινωνία χωρίς προστασία των δικαιωμάτων και χωρίς ενεργούς πολίτες, το μόνο που καταφέρνει κανείς με τη βία είναι να φτιάξει ανθρωποβόμβες διασποράς της αδιαφορίας και της παραίτησης.
Για την ιστορία, ο μόνος τρόπος χτες να συναθροιστείς χωρίς να κινδυνεύσεις να σε συλλάβει η αστυνομία ήταν να παρακολουθείς ησύχως από το Facebook τη live συζήτηση για το θέμα, όπου μίλησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης με συντονίστρια την Ελεωνόρα Μελέτη.
Είναι όλο λάθος. ■
(Δημοσιεύτηκε στο Facebook, την Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου 2020).
