Μουσουλμάνοι πιστοί παρακολουθούν την προσευχή της Παρασκευής έξω από την Αγία Σοφία, για πρώτη φορά μετά την ανακήρυξή της από τον τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν σε Μεγάλο Τζαμί και ύστερα από 86 χρόνια λειτουργίας της ως μουσείο, στην Κωνσταντινούπολη, την Παρασκευή 24 Ιουλίου 2020, ανήμερα της υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάννης. Χιλιάδες Τούρκοι είχαν συγκεντρωθεί από νωρίς το ίδιο πρωί στη γειτονική πλατεία για να προσευχηθούν σε ένα χώρο που αποτελεί τόπο λατρείας Χριστιανών και Μουσουλμάνων για περίπου 1.500 χρόνια. REUTERS/Umit Bektas
Η λυπηρή συγκυρία για την Αγία Σοφία σήμερα είναι μια ευκαιρία για αναστοχασμό πάνω στη συλλογική ταυτότητα του αύριο.
Έχω επισκεφτεί την Αγία Σοφία πολλές φορές. Η πρώτη ήταν το 1997, η τελευταία το 2010. Το ’10 στην Τουρκία ήταν διάχυτη η αισιοδοξία κι ενδεχομένως η Κωνσταντινούπολη να ήταν η πιο όμορφη πόλη στον κοσμο. Σήμερα έχουν έρθει τα πάνω κάτω κι όλα μοιάζουν παρελθόν. Οριστικά και αμετάκλητα; Κανείς δεν ξέρει. Σε κάθε περίπτωση δεν περιγράφεται το δέος, ο θαυμασμός και η συγκίνηση για αυτό το μοναδικό επίτευγμα της ανθρώπινης διάνοιας.
Είναι μια λυπηρή συγκυρία η σημερινή, αλλά και μια ευκαιρία να αναστοχαστούμε πάνω σε πανανθρώπινες, οικουμενικές αξίες, διεκδικώντας επιτέλους μια θέση για την ιστορία μας στο μέλλον αυτού του κόσμου. Ένας θείος μου, παραδοσιακός δεξιός, μου είχε πει κάποτε τη φράση: «οι μεγαλύτεροι εχθροί μας είναι και οι μοναδικοί συγγενείς μας στον κόσμο». Για τους Τούρκους μιλούσε. Ξοδεύουμε πάρα πολλά για εξοπλισμούς και τίποτα για το μυαλό και τη ψυχή μας. Ήρθε η ώρα αυτό να αλλάξει. Διακόσια χρόνια Οδύσσειας είναι πολλά. ■
